Matrix'i Unutun: Asıl Simülasyon Kendi Kafanızın İçinde

Eğer "simülasyon teorisi" dendiğinde aklınıza Matrix filmindeki gibi dev bir bilgisayar tarafından yönetilen tek bir sanal dünya geliyorsa, Prof. Dr. Sinan Canan'a göre resmin sadece küçük bir parçasını görüyorsunuz. Asıl şaşırtıcı ve bir o kadar da sarsıcı olan simülasyon, herhangi bir dış güce ihtiyaç duymadan, her an kendi beyninizin içinde yaratılıyor.

Peki, bu ne anlama geliyor? Gerçeklik sandığımız şey aslında nedir?

"Dış Dünya" Sadece Bir Elektrik Sinyali Yorumu

Canan'ın altını çizdiği temel bilimsel gerçek şu: Beynimiz, kafatasımızın içindeki karanlık ve sessiz bir odada yaşayan bir mahkum gibidir. Dış dünyayla doğrudan hiçbir teması yoktur. Gözümüz, kulağımız, derimiz gibi duyu organlarımız, dışarıdan gelen ışık, ses ve dokunma gibi uyaranları tek bir dile çevirir: Elektrik sinyalleri.

Gördüğünüz bir kırmızının rengi de, duyduğunuz bir müziğin notası da, hissettiğiniz bir acı da beyninize "pıt pıt" atan basit elektrik akımları olarak ulaşır. Beyin, bu gelen elektrik sinyallerini yorumlayarak bizim için "dış dünya" adını verdiğimiz üç boyutlu, renkli ve sesli bir sanal gerçeklik inşa eder.

Yani şu an gördüğünüz ekran, oturduğunuz koltuk, duyduğunuz sesler... Hepsi beyninizin elektrik sinyallerinden ürettiği birer projeksiyon. Bu, bir teori değil, sinirbilimin yaklaşık 50 senedir bildiği temel bir gerçek.

Gerçekliğin Sadece Kırıntılarını Algılıyoruz

Bu simülasyonun ne kadar sınırlı olduğunu anlamak için elektromanyetik spektrumu düşünmek yeterli. Biz insanlar, bu devasa spektrumun "kıl gibi incecik" bir aralığı olan görünür ışığı algılayabiliriz. Etrafımız Wi-Fi sinyalleri, radyo dalgaları ve mikrodalgalarla doluyken, biz bunları algılayacak alıcılara sahip olmadığımız için bizim için "yok" hükmündedirler.

Algımız, milyonlarca yıllık evrim sürecinde hayatta kalmamız ve ürememiz için ne kadarı gerekliyse o kadarını "görecek" şekilde ince ayarlanmıştır. Bu kısıtlı ve filtrelenmiş algıya "gerçek" demek, Canan'ın ifadesiyle "saçmalığın daniskasıdır."

Asıl Sarsıcı Gerçek: Herkes Kendi Simülasyonunda Yaşıyor

Standart simülasyon teorisi, hepimizin merkezi bir işlemci tarafından yaratılmış tek bir simülasyonun içinde olduğunu varsayar. Ancak biyolojik gerçeklik daha da baş döndürücü.

Her insanın beyin bağlantı yapısı, parmak izi gibi benzersizdir. Bu da demek oluyor ki, her beyin gelen elektrik sinyallerini kendine özgü bir şekilde yorumlar. Sonuç? 8 milyar insan varsa, 8 milyar farklı kişisel simülasyon vardır.

Bizler, dil sayesinde ortak bir gerçeklikte yaşadığımızı zannederiz (vehmederiz). "Ağaç" dediğimizde hepimizin aklına benzer bir görüntü gelse de, iç dünyamızda o ağacı algılayış biçimimiz, ona yüklediğimiz anlamlar ve yarattığı hisler tamamen bize özeldir. Kerevizi birinin çok sevip diğerinin nefret etmesi, kerevizin kendisiyle değil, zihinlerdeki benzersiz temsilcileriyle ilgilidir.

Peki, Şimdi Ne Yapacağız? İki Seçenek Var

Bu gerçeği idrak etmek, insanı bir yol ayrımına getirir:

1. Görmezden Gelmek: Bu bilgiyi hiç duymamış gibi davranıp, beynin yarattığı bu konforlu simülasyonun kurallarına göre yaşamaya devam etmek.

2. Uyanmak: Yaşadığın gerçekliğin mimarının kendin olduğunu kabul edip, hayatının en önemli projesini "kendi simülasyonunu anlamak ve şekillendirmek" olarak belirlemek.

Sinan Canan'a göre, bu durumu fark eden bir insan için hayat artık eskisi gibi olamaz. Bu dünya, değiştirilemez kuralları olan bir hapishane (cehennem) olarak da görülebilir, her şeyin mümkün olduğu bir oyun alanı (cennet) olarak da. Seçim tamamen bize ait.

Bu, kendimizi ne kadar küçük gördüğümüzü ve aslında ne kadar büyük bir güce sahip olduğumuzu yüzümüze çarpan bir felsefi sonuç. Belki de asıl aydınlanma, dışarıda bir kurtarıcı beklemek yerine, kendi zihnimizin tanrısı olduğumuzu fark etmekle başlayacaktır.

Not: Prof. Dr. Sinan Canan'ın Sapien kanalındaki videosundaki etkileyici konuşmasını temel alan bir blog yazısı aşağıda hazırlanmıştır.